علت خارش بدن در بارداری چیست؟ در مورد کلستاز بارداری چه می دانید؟

معمولا خارش بدن در دوران بارداری نسبتا شایع است. علت آن خونرسانی زیاد در سطح پوست و کشیده شدن پوست شکم با پیشرفت بارداری و رشد جنین است.

خارش خفیف معمولا جای نگرانی نیست، اما خارش شدید می تواند نشان دهنده یک مشکل جدی کبدی باشد که باید برطرف شود. کلستاز بارداری میگویند. این فقط برای حدود 1 نفر از 100 نفر اتفاق می افتد، اما قطعا نیاز به مراقبت های پزشکی دارد. بنابراین، اگر در دوران بارداری دچار خارش بدن هستید، باید در مورد کلستاز بدانید.

خارش خفیف بدن در دوران بارداری

خارش خفیف به شما و جنین آسیبی نمی رساند. موارد زیر ممکن است به کاهش خارش خفیف کمک کند:

• لب های پهن بپوشید.
• لباس های نخی بپوشید و از پوشیدن الیاف پشمی و مصنوعی خودداری کنید.
• با آب خنک حمام کنید.
• از استفاده از ادکلن ها و صابون های معطر خودداری کنید.
• برای پوست شکم از لوسیون و مرطوب کننده استفاده کنید.
• از مصرف غذاهای تند و تند، الکل و کافئین خودداری کنید.

اگر خارش بدن در دوران بارداری با بثورات پوستی همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. برخی از مشکلات پوستی در دوران بارداری مانند بثورات چند شکلی نیاز به درمان دارند. این عارضه باعث خارش، بثورات پوستی یا توده های برجسته و مناطق ملتهب بزرگ روی پوست می شود. البته نگران نباشید، اگرچه علائم آزاردهنده و ناخوشایند هستند، اما هیچ مشکلی برای شما و فرزندتان ایجاد نمی کنند.

خارش شدید: کلستاز بارداری

کلستاز داخل کبدی (ICP) یا کلستاز حاملگی یک بیماری جدی نادر کبدی است که معمولاً در سه ماهه آخر بارداری رخ می دهد.

علت این بیماری مشخص نیست. هورمون های بارداری ممکن است دخیل باشند. تصور می شود که افزایش هورمون های بارداری در پایان دوره ممکن است جریان طبیعی صفرا را کاهش دهد. صفرا نوعی مایع گوارشی است که در کبد ساخته می شود و با کمک دستگاه گوارش چربی ها را تجزیه می کند. در کلستاز بارداری، نمک های صفراوی به جای خروج از کبد، در کبد جمع می شوند و در نهایت وارد جریان خون می شوند. این باعث می شود بدن در دوران بارداری احساس خارش کند.

کلستاز کبدی می تواند ارثی باشد یا اینکه فرد سابقه خانوادگی نداشته باشد. این مشکل در بین زنان از نژادهای هندی و پاکستانی بیشتر دیده می شود. اگر در بارداری قبلی خود کلستاز کبدی داشتید، به احتمال زیاد در بارداری بعدی به آن مبتلا خواهید شد.

نوزادانی که از مادران مبتلا به کلستاز کبدی متولد می شوند ممکن است نارس، مرده یا با مشکلات تنفسی متولد شوند. از آنجایی که عوارض کلستاز بارداری می تواند برای جنین بسیار خطرناک باشد، ممکن است پزشک به شما پیشنهاد کند که قبل از تاریخ زایمان طبیعی برای القای زایمان به بیمارستان مراجعه کنید.

چه عواملی باعث ایجاد کلستاز در بارداری می شود؟

هورمون های بارداری بر عملکرد کبد تأثیر می گذارند که منجر به کاهش یا توقف جریان صفرا می شود. هنگامی که جریان صفرا در کبد کند می شود یا متوقف می شود، این باعث می شود اسیدهای صفراوی جمع شده و در نهایت وارد جریان خون شوند.

کلستاز بارداری زمانی تشخیص داده می شود که کل اسیدهای صفراوی (TBA) یا اسیدهای صفراوی سرم 10 میکرومول در لیتر (یا بیشتر) باشند. در ابتدا مطالعات نشان داد که افزایش اسیدهای صفراوی فقط مربوط به استروژن است، اما اخیراً ثابت شده است که پروژسترون نیز به همان اندازه در این موضوع نقش دارد.

علائم کلستاز بارداری

علائم کلاسیک کلستاز بارداری خارش بدون بثورات پوستی است. معمولاً کف دست ها و پاها را درگیر می کند و ممکن است به سایر قسمت های بدن سرایت کند. خارش بدن در دوران بارداری می تواند بدون توقف و غیرقابل تحمل باشد و در طول شب تشدید شود. سایر علائم عبارتند از یرقان، ادرار تیره و مدفوع کم رنگ. خارش معمولا در عرض چند روز پس از زایمان از بین می رود.

علائم شایع کلستاز بارداری عبارتند از:

• خارش، به ویژه در دست ها و پاها (اغلب تنها علامتی است که متوجه می شوید.)
• ادرار تیره رنگ
• درد در ربع فوقانی راست بدون سنگ کیسه صفرا
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• افسردگی

علائم کمتر شایع:

• زردی (زردی پوست، چشم، غشاهای مخاطی)
• درد در ربع فوقانی راست
• حالت تهوع

چه کسانی در معرض خطر کلستاز بارداری هستند؟

از هر 100 نفر یک تا دو نفر از این مشکل رنج می برند. البته زنانی که در زیر به آنها اشاره می شود در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کلستاز در دوران بارداری هستند:

• زنانی که چندقلو باردار هستند.
• زنانی که قبلاً دچار آسیب کبدی شده اند.
• زنانی که مادر یا خواهرشان مبتلا شده اند.

کلستاز بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص این بیماری با گرفتن شرح حال کامل پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش خون (که عملکرد کبد، اسیدهای صفراوی و بیلی روبین را ارزیابی می کند) انجام می شود. در صورت تشخیص کلستاز بارداری، آزمایشات کبدی به طور مرتب تا زمان تولد نوزاد انجام می شود تا پزشک بتواند وضعیت مادر را تحت نظر داشته باشد.

اگر مادر مبتلا به کلستاز باشد، چه آسیبی به نوزاد وارد می شود؟

کلستاز باعث تولد زودرس یا مرده زایی می شود. در طول چرخه رشد، جنین برای حذف اسیدهای صفراوی (از خون) به کبد مادر وابسته است. بنابراین بالا بودن صفرای مادر باعث فشار بر کبد نوزاد می شود.

علاوه بر این، کلستاز در دوران بارداری می تواند منجر به مشکلات ریوی ناشی از تنفس مکونیوم در نوزادان شود. مکونیوم یا اولین مدفوع نوزاد تازه متولد شده، ماده ای سبز رنگ و چسبناک است که معمولاً در روده جنین در حال رشد تجمع می یابد. در مادران مبتلا به کلستاز، مکونیوم ممکن است به مایع آمنیوتیک نفوذ کند و هنگام تنفس وارد ریه های نوزاد شود.

درمان کلستاز بارداری چیست؟

استفاده از کرم هایی مانند لوسیون کالامین در دوران بارداری بی خطر است و می تواند خارش را کاهش دهد. البته ممکن است پزشک دارویی تجویز کند که تولید املاح صفرا را کاهش دهد و در نتیجه خارش را تسکین دهد.

کلستاز بارداری می تواند بر میزان جذب ویتامین K (که در لخته شدن خون موثر است) تأثیر بگذارد. به همین دلیل، احتمالاً مکمل ویتامین K برای شما تجویز خواهد شد. اگر کلستاز بارداری در شما تشخیص داده شود، پزشک گزینه های شما را برای درمان و بهبودی با شما در میان می گذارد.

اهداف درمان این بیماری رهایی از خارش بدن در دوران بارداری و جلوگیری از بروز عوارض جدی در جنین است. قبل از استفاده از هر دارویی حتما با پزشک خود مشورت کنید.

برخی از درمان ها عبارتند از:

• داروهای ضد خارش موضعی یا داروهای موضعی حاوی کورتیکواستروئیدها.
• داروهایی که اسیدهای صفراوی را کاهش می دهند.
• حمام با آب خنک که با کاهش دما باعث کاهش جریان خون بدن می شود.
• دگزامتازون، استروئیدی که باعث بلوغ ریه های جنین می شود.
• مکمل های ویتامین K قبل از زایمان و یک بار بعد از آن برای جلوگیری از خونریزی داخل جمجمه به مادر داده می شود.
• ریشه قاصدک و خار مریم ترکیبات طبیعی هستند که برای کبد مفید هستند (قبل از استفاده از این مواد حتما با پزشک خود مشورت کنید).
• انجام تست های بدون استرس (NST) شامل پایش قلب جنین و ثبت انقباضات هر دو هفته یکبار.
• آزمایش خون منظم برای نظارت بر صفرا و عملکرد کبد سرم.

احتمال ابتلای مادر به کلستاز در بارداری بعدی چقدر است؟

تقریباً غیرممکن است که بدانیم آیا یک زن در حاملگی های بعدی دچار کلستاز می شود یا خیر. برخی منابع ادعا می کنند که اگر خانمی در دوران بارداری کلستاز داشته باشد، احتمال ابتلا به کلستاز در بارداری بعدی 90 درصد است، اما نتایج این تحقیق قطعی نیست.

اگر قصد باردار شدن مجدد را دارید، با پزشک خود در مورد چگونگی کمک به داشتن یک بارداری سالم یا راهی برای جلوگیری از کلستاز کبدی صحبت کنید.

تجربه شما از خارش بدن در دوران بارداری

اگر شما هم خارش بدن در دوران بارداری آیا تجربه کرده اید یا دارید، برای ما و سایر خوانندگان این مقاله بنویسید که چه راه حل هایی به شما کمک کرده یا چه روش هایی بی اثر بوده است. تجربیات هر زن باردار می تواند گذراندن این دوران را برای زنان دیگر آسان کند. البته برای امتحان هر روشی، مشورت با پزشک متخصص برای حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است.